30 april 2021
Op 29 april 2021 vierde wereldberoemd astronoom prof. dr. Kees de Jager zijn 100ste verjaardag. Ter gelegenheid van zijn ‘eeuwfeest’ organiseerde sterrenwacht Sonnenborgh een feestelijke online bijeenkomst vanuit verschillende plekken op de sterrenwacht, waar hij op verschillende manieren onlosmakelijk mee is verbonden. Als sluitstuk werd een plaquette onthuld. Kees de Jager is erelid van de KNVWS.
Om stil te staan bij de memorabele 100ste verjaardag van Kees de Jager, vond op 29 april een feestelijke online bijeenkomst plaats bij sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht. Hoewel Kees zelf niet aanwezig kon zijn op locatie, keek hij mee vanaf Texel. Na toegezongen te worden door zo’n driehonderd deelnemers in de ZOOM sessie, startte de feestelijke bijeenkomst met de felicitaties door Sonnenborgh-directeur Maarten Reichwein. Verschillende sprekers stonden vervolgens stil bij het bijzondere oeuvre van Kees de Jager. Prof. dr. Ewine van Dishoeck, president van de IAU en hoogleraar astrochemie, blikte terug op de grote rol van Kees op het internationale toneel. Dr. Michael Wise, directeur van SRON, stond stil bij de rol van Kees in het Nederlandse ruimteonderzoek. De sprekers werden afgewisseld met korte intermezzo’s door moderator Pepijn Nicolas en Sonnenborgh-vrijwilliger dr. Sebastiaan de Vet vanaf locaties in Sonnenborgh die een link hadden met het werk van Kees op de Utrechtse sterrenwacht en zijn rol in de popularisatie van de sterrenkunde.
Hoogtepunt van de feestelijke bijeenkomst was de onthulling van een plaquette van Kees de Jager, een initiatief van oud-cursist Rob van de Water en emeritus-hoogleraar Ed van den Heuvel. Jan de Jager, zoon van Kees, was aanwezig op Sonnenborgh en sprak vanuit de bibliotheek nog een dankwoord uit, voor iedereen die deelnam en aan de feestelijke bijeenkomst had bijgedragen. “Ik weet zeker dat mijn vader ook ontroerd is. Het is geweldig dat de plaquette hier op Sonnenborgh hangt, vooral vanuit mijn perspectief omdat we hier hebben gewoond. Het was heel bijzonder om hier op te groeien”, aldus Jan de Jager.
Felicitaties KNVWS
Na afloop van het online programma bood KNVWS-voorzitter Sebastiaan de Vet namens de vereniging en al haar leden de felicitaties aan Jan de Jager, om over te brengen aan Kees. Daarbij reikte hij als cadeau ook een fotoalbum uit met daarin foto’s van Kees tijdens zijn activiteiten en bezoeken aan verenigingen en sterrenwachten. De foto’s waren de afgelopen weken ingestuurd door verschillende sterrenkunde-amateurs en lidorganisaties en vormen een mooi beeldverhaal van hoogtepunten met Kees in de amateurgemeenschap.
Popularisator verweven met amateursterrenkunde
Kees de Jager is naast zijn lange staat van dienst in de zonnesterrenkunde en het ruimteonderzoek ook bekend en geliefd om zijn grote betrokkenheid in de popularisering van de sterrenkunde. Zijn inspanningen voor de amateursterrenkunde en de popularisatie van wetenschap zijn de afgelopen decennia niet onopgemerkt gebleven.
In 1954 trok een expeditie van 38 amateurastronomen naar Zweden, om wetenschappelijke waarnemingen te gaan doen van de totale zonsverduistering op 30 juni. De Jager had de wetenschappelijke leiding van deze eclips-expeditie. Onvermoeibaar stond hij de amateurs met raad en daad terzijde bij de opstelling en afregeling van hun instrumenten en de voorbereiding van hun waarnemingen. Voor zijn rol als wetenschappelijk leider ontving hij destijds de erepenning (1955) van onze vereniging. Jaren later, bij zijn afscheid als bestuurslid van de Stichting ‘De Koepel’ ontving hij de vergulde erepenning (1990). Deze kreeg hij voor zijn langjarige verdiensten als voorzitter en bestuurslid van de Stichting ‘De Koepel’, waarmee hij een belangrijke rol bleef spelen in het toegankelijk maken van de sterrenkunde.
In 1996 werd Kees benoemd tot erelid van de KNVWS, vanwege zijn buitengewone verdiensten voor de popularisering van de sterrenkunde over een periode van vijftig jaar. Bij tal van verengingen en sterrenwachten gaf hij nadien tot op hoge leeftijd publiekslezingen en schreef hij veelgelezen artikelen voor het weer- en sterrenkundige tijdschrift Zenit. KNVWS voorzitter Sebastiaan de Vet stelt dan ook, “Als popularisator is Kees al decennia verweven met de Nederlandse amateursterrenkunde, iets waar we hem dankbaar voor zijn en op deze feestelijke dag graag het glas op heffen“.