09 augustus 2023
Laatste update weersvoorspelling: zondag 13 augustus 15:00 uur
Foto bovenaan bericht: Jacob Kuiper, 13 augustus, 04:01
Augustus is dé maand van de ‘vallende sterren’. De aarde trekt deze maand door de staart van de komeet Swift-Tuttle, waaruit talloze kleine stofdeeltjes de dampkring binnentreden en daar verdampen met mooie lichtsporen tot gevolg: meteoren. Omdat deze meteoren uit het sterrenbeeld Perseus lijken te vertrekken, worden ze de Perseïden genoemd. In dit bericht vind je hoe en waar je deze het beste kunt waarnemen, inclusief een weerbericht met dagelijkse updates.
In de nacht van zaterdag 12 op zondag 13 augustus vindt het jaarlijkse maximum van de meteorenzwerm Perseïden plaats. Tegen het einde van de nacht, tussen 3 en 4 uur, zijn tot 65 meteoren per uur te verwachten. Doordat het eigenlijke maximum zondag overdag valt zijn in de nacht na het maximum, van zondag op maandag, vrijwel evenveel ‘vallende sterren’ te zien. De meteoren zijn met het blote oog te zien vanaf een onbewolkte, liefst donkere plek. Op plaatsen met veel lichtvervuiling is slechts een kwart van het maximale aantal meteoren zichtbaar. Vrijdag, zaterdag en zondag wordt op deze website een speciaal “Perseïdenweerbericht” geplaatst. Steeds geldig voor de komende avond en nacht en iedere dag dus weer ververst.
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat ongeveer 100 kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terecht komt. Door de hoge snelheden wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht, wat wij zien als een flitsje. De snelheden van de Perseïden zijn meestal meer dan 200.000 km/uur. De Perseïden kenmerken zich door hun helderheid en snelheid, en incidenteel nalichtende sporen.
De Perseïdenzwerm valt dit jaar gunstiger dan gemiddeld. Dit komt volgens Marc van der Sluys, sterrenkundige aan de Universiteit Utrecht en maker van de website hemel.waarnemen.com, doordat de maan voor slechts tien procent is verlicht en nauwelijks stoort. Hierdoor zijn dit jaar veel meer vallende sterren te zien dan vorig jaar. Daarnaast zijn er dus twee kansen om de Perseïden te zien. Om de meteoren zelf waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig; het blote oog, een heldere hemel en een donkere waarneemplaats volstaan. Een ligstoel en warme kleding zorgen voor extra comfort. Meer informatie is te vinden op de website hemel.waarnemen.com.
Meer weten?
De Werkgroep Meteoren, een van de lidorganisaties van de KNVWS, besteedt speciale aandacht aan de Perseïden, zie ook hun uitgebreide voorbeschouwing. Check ook hun website voor meer achtergrondinformatie, zoals praktische tips voor het fotograferen van meteoren, of het tekenen op een sterrenkaart. Wil je meteorenkijken voor de wetenschap? Meld dan je waarnemingen bij de internationale meteorenorganisatie IMO, of volg de bevindingen van visuele waarnemers wereldwijd via de liveregistratie van de zwermactiviteit.
Actuele weersverwachting
Update: Zondag 13 augustus 15.00 uur.
Op de weerkaart van zondag 13 augustus 14u (MEZT) zien we een lagedrukgebied (1) ten noordwesten van de Britse Eilanden. Ten zuidwesten van de UK bevindt zich ook een lagedrukgebied (2) dat naar het noordoosten trekt. Op de satellietfoto is de bewolking van dit tweede lagedrukgebied goed zichtbaar. Dat wolkenpakket zal later in de nacht een steeds groter deel van ons land gaan bedekken. Vanmiddag zijn er in onze omgeving nog veel stapelwolken maar die verdwijnen vanavond grotendeels. Het klaart vanavond dus steeds meer op. Wel kan in de loop van de nacht in opgeklaarde gebieden wat nevel of een mistbank ontstaan.
De weersverwachting voor de komende avond en nacht, zondag 13 augustus op maandag 14 augustus 2023 (verwachtingsperiode 21.00 uur tot 05.00 uur)
Aanvankelijk flinke opklaringen en weinig hinder van bewolking voor het waarnemen van de eerste Perseïden. In de loop van de nacht neemt in het westen van het land de bewolking toe, eerst als hoge sluierbewolking, later ook in de lagere luchtlagen. In het oosten van het land zijn de opklaringen het langste aanwezig en daar zijn de waarneemcondities voor de Perseïden het gunstigst. Wel kan er lokaal wat nevel ontstaan.
Samenvattend: De komende avond zijn er brede opklaringen en met name in de oostelijke helft van het land blijven die ook een flink deel van de nacht nog aanwezig. Het westen krijgt in de loop van de nacht steeds meer bewolking, die het zicht op de meteoren sterk zal beperken. De afgelopen nacht (zaterdag op zondag) waren de waarnemingscondities al een stuk beter (foto locatie Steenwijk) dan de eerste Perseïdennacht. Waarschijnlijk wordt de komende nacht de beste van de drie om vallende sterren te zien.
Weerbericht opgesteld Zondag 13 augustus 15.00 uur
Door: Lucas Ellerbroek en Sebastiaan de Vet – Weersvoorspelling door Jacob Kuiper