Zit je boordevol vragen over het weer of de sterrenhemel? Hieronder geven we antwoord op een aantal veel voorkomende vragen. Staat jouw vraag er niet bij? Stuur ons dan je vraag of ga op zoek naar het antwoord bij een vereniging of sterrenwacht in de buurt.
Meld je waarneming dan via het vuurbolmeldpunt van de Werkgroep Meteoren. Ze zijn erg blij met je waarneming. Heb je een vuurbol vastgelegd op je beveiligingscamera, of tijdens het autorijden met een dashboardcamera? Maak een vuurbolmelding én neem apart contact op met de Werkgroep Meteoren.
De kans dat je een meteoriet vindt, is astronomisch klein. Om zeker te weten of je toch iets bijzonders gevonden hebt, kun je je vondst eerst zelf beoordelen met deze online classificatiehulp. Daarna kun je contact opnemen met de deskundigen van het landelijke meteorietmeldpunt. Via dit meldpunt worden eventueel ook andere experts betrokken bij de beoordeling van je vondst, zoals onderzoekers van Naturalis, TU Delft en de Universiteit Leiden. Er is een sterk samenwerkingsverband tussen de amateurs en professionals op dit vlak in Nederland. De Werkgroep Meteoren van de KNVWS speelt daar een belangrijke rol in.
Niet alle hemelverschijnselen zijn goed zichtbaar of interessant voor het publiek. De KNVWS en onze lidorganisaties hebben veel evaring met het waarnemen van verschillende hemelverschijnselen. We kunnen dus goed inschatten wat je kunt zien en hoe bijzonder het is. Als er een fenomeen is dat je niet mag missen, dan zullen we daar zeker aandacht aan besteden. De laatste jaren merken we echter dat er onvoldoende duiding is bij berichten die worden overgenomen vanuit media in het buitenland, of die worden gepubliceerd door instanties die niet primair in de sterrenkunde actief zijn (denk aan commerciële weerbureau’s). Daarom kan het voorkomen dat wij er geen aandacht aan besteden, terwijl er in de media wel aandacht is voor een fenomeen.
Een mooi naslagwerk voor wat je aan de sterrenhemel kunt zien, is de sterrengids. Daarnaast kun je op onze homepage ook een aantal actuele fenomenen zien, met dank aan de website hemel.waarnemen.com. Natuurlijk kun je daarnaast ook tal van andere hemelverschijnselen en -objecten zien. En heb je daarom al eens overwogen om een sterrenwacht te bezoeken? Of misschien met een eigen telescoop eens zelf op ontdekking te gaan?
Doorgaans is het lastig om op basis van een beschrijving in te schatten wat je precies hebt gezien. Er zijn veel mogelijke fenomenen mogelijk, zoals een vliegtuig, wensballon, of meteoor. In sommige gevallen kun je er zelf achter proberen te komen. Van satellieten weten we behoorlijk nauwkeurig hoe laat ze overkomen. Soms zie je een zeer helder ster overtrekken: dat is het internationale ruimtestation ISS waar de Nederlandse astronaut André Kuipers twee keer is geweest. Als je meerdere lichtpunten achter elkaar zag overkomen, is de kans groot dat je een ‘treintje’ Starlink satellieten zag van het ruimtevaartbedrijf SpaceX.
Er zijn veel manieren om jezelf wegwijs te maken aan de sterrenhemel, bijvoorbeeld met een app op je smartphone. Eigenlijk vinden wij de draaibare sterrenkaart het mooiste en beste hulpmiddel. Die gaat nooit leeg en in tegenstelling tot het licht van je smarthone kunnen je ogen beter wennen aan het donker. Zo zie je nóg meer! Wil je achter de computer of op je smartphone aan de slag, dan kun je het gratis planetariumprogramma Stellarium gebruiken.
Jazeker! Ten onrechte denken veel mensen dat je alleen kunt sterrenkijken op een donkere plek ver weg van de stad. Niets is minder waar, en veel van onze verenigingen en sterrenwachten zijn gewoon actief in stedelijk gebied. Natuurlijk zie je vanaf een Waddeneiland of in donker landelijk gebied meer sterren, maar in de buurt van de (rand)stad is er genoeg te ontdekken.
In het Waddengebied en de noordelijke provincies, maar ook op de Veluwe en plekken in Brabant kun je de duisternis opzoeken. Gebruik in de Atlas Leefomgeving de kaartlaag ‘Licht’ om een idee te krijgen waar je de meeste sterren ziet, of hoe de lichtvervuiling in jouw regio is.
In het dichtbebouwde Nederland is lichtvervuiling onontkoombaar en is echte duisternis een schaars goed. Het waarnemen van de sterrenhemel is een van de kerninteresses van onze vereniging. Wij moedigen daarom initiatieven aan om lichtvervuiling terug te dringen, of bewustwording te vergroten van ontwikkelingen die lichthinder met zich meebrengt: van straat- en gebouwverlichting tot megaconstellaties van satellieten. Voor ons staat het ervaren van de authentieke en natuurlijke beleving van de nachtelijke duisternis voorop. Het behoud van plekken in ons land waar je de indrukwekkende sterrenhemel kunt ervaren is daarom van grote natuurlijke en culturele waarde.
Een telescoop waar je plezier van hebt en blijft hebben, koop je niet in een speelgoedwinkel. Laat je voorlichten en kijk voor de opties voor een beginnerstelescoop bij een gespecialiseerde telescoopwinkel in Nederland. Ben je een beginner dan is het verstandig om voor een telescoop te kiezen die je eenvoudig kunt opzetten, niet te groot en zwaar is en waar je dus snel doorheen kunt kijken. Zo maak je een vliegende start met het sterrenkijken. Ben je iets gevorderd of ben toe aan je volgende telescoop? Zorg dat je een telescoop aanschaft die past bij jouw kijkwensen (zon, maan en planeten, deeksky) en het gebruiksgemak heeft dat je zoekt. Twijfel je over alle opties? Laat je dan voorlichten bij een gespecialiseerde telescoopwinkel.
Zorg vooral dat je een telescoop aanschaft die past bij jouw wensen en het gebruiksgemak heeft dat je zoekt, dat geldt zowel voor de beginner als de (iets) gevorderde amateur. Er zijn namelijk verschillen in optiek, montering en handmatige of geautomatiseerde bediening. De ene telescoop is geschikter voor maan en planeten, de andere voor de zon of juist voor het fotograferen. Er zijn zelfs telescopen die je bestuurt via een wifi verbinding met je smartphone en je zo langs de sterrenhemel kunnen loodsen. Laat je daarom voorlichten bij een gespecialiseerde telescoopwinkel (zie voorgaande vraag).
Een telescoop is eigenlijk een ‘lichttrechter’. Hoe groter, hoe meer licht je opvangt en hoe beter je de lichtzwakkere hemelobjecten ziet. Die objecten kunnen in werkelijkheid heel helder zijn en ver weg staan, waardoor ze zwakker ogen. Of ze zijn van nature lichtzwak en staan dichterbij. Kortom, hoe ver je dus kijkt hangt maar net af van het type object.
Met een statief en de camera op lange sluitertijd kom je al een heel eind. Daarnaast zijn er mechanische en gemotoriseerde ‘star trackers’ waarmee je langer kunt belichten zonder dat er sterrensporen ontstaan. En als je nog een stap verder wilt, dan kun je je camera natuurlijk achter een telescoop koppelen om foto’s maken. De amateurs bij de Werkgroep Astrofotografie hebben daar veel ervaring mee. Overigens kun je ook eenvoudig met je smartphone door een telescoop een foto maken van bijvoorbeeld de maan. Het vergt even wat oefening, maar het resultaat kan indrukwekkend zijn!
Bij de KNVWS hebben we geen spreekbeurtkoffers of speciale lespakketten voor spreekbeurten. Sommige sterrenwachten en verenigingen hebben dat wel. Ook op internet kun je tegenwoordig heel veel informatie vinden voor je spreekbeurt. Kijk daarom ook eens op onze pagina Elders op het web met tips naar goede websites.
De KNVWS is een ‘vereniging van verenigingen’. Je kunt daarom niet persoonlijk lid worden van de KNVWS, maar als je lid wordt van één van onze organisaties dan ben je automatisch aangesloten bij de KNVWS.
Nee, niet voor de landelijke organisatie. Je kunt natuurlijk wél op bezoek bij een van de tientallen lidorganisaties die bij ons zijn aangesloten. Ontdek via ‘Bezoeken & doen’ in het menu of er bij jou in de buurt een vereniging of een sterrenwacht actief is.
Sinds de eerste editie van Hemel en Dampkring en de meest recente uitgave van Zenit, zijn er veel artikelen geschreven. Onze archiefcommissie heeft een index van al deze artikelen gemaakt op basis van onderwerp, schrijver en vindplaats. Download de index van artikelen op de webpagina van onze publicaties. Heb je een verzoek of vraag, neem dan contact op met de archiefcommissie.
Ja, de KNVWS was de eerste vereniging met een natuur-wetenschappelijke basis en een landelijke dekking voor personen die niet-beroepsmatig met wetenschap bezig waren (een hobbyvereniging). Natuurlijk bestonden er in de 19e eeuw wel veel lokale leesclubs voor het publiek. Ook voor de beroepsmatig doelgroep waren er in de 19e eeuw al verenigingen. Biologen en medici hadden al landelijke verenigingen in 1845. Het aardrijkskundig genootschap werd in 1873 opgericht, maar had voornamelijk docenten, militairen en wetenschappers als leden. De Nederlandse schei- en natuurkundigen hebben zich pas laat in verenigingen georganiseerd: in resp. 1903 en 1921. Ook zij hadden veelal leden die beroepsbeoefenaren waren. De eerste landelijke vereniging gericht op het brede publiek én de popularisatie van de natuurwetenschappen (sterrenkunde/weerkunde) is daarom de KNVWS, die daar in 1901 al vroeg bij was.